روش‌های حل اختلافات در قراردادهای بین المللی معمولا شامل داوری، میانجیگری، مذاکره و ارجاع به دادگاه‌های ملی یا دادگاه‌های بین المللی می‌شوند که بایستی با توجه به نوع اختلاف، تابعیت طرفین اختلاف، محل وقوع اختلاف، هزینه‌های احتمالی دادرسی، میزان همکاری طرفین قرارداد و دیگر عوامل مربوطه انتخاب شوند.
منظور از قرارداد بین المللی چیست؟
روش‌های حل اختلافات در قراردادهای بین المللی متنوع‌اند که در ادامه آن‌ها را بررسی می‌کنیم؛ پیش از آن با ما باشید تا توضیح دهیم که منظور از قرارداد بین المللی چیست. قراردادهای بین المللی، آن دسته از توافقاتی هستند که بین دو یا چند کشور، دو یا چند شخص حقوقی مختلف یا حتی افراد از کشورهای مختلف منعقد شده و موضوعات مختلفی مثل تجارت، سرمایه‌گذاری، محیط زیست، حقوق بشر، ازدواج بین المللی و… را در بر می‌گیرند. در ادامه به بررسی روش‌های حل و فصل اختلافات بین الملل می‌پردازیم.
روش‌های حل اختلافات مرتبط با قراردادهای بین المللی کدامند؟
همانطور که می‌دانید، امروزه فعالیت‌ها، دعاوی، ارتباطات و… از مرزها فراتر رفته و به شکل بین المللی ادامه پیدا کرده‌اند و پر واضح است که در چنین حالتی، اختلافات بین المللی نیز پدیدار می‌شوند. در این بخش می‌توانید روش‌های حل اختلافات در قراردادهای بین المللی را مشاهده فرمایید.
- داوری: یکی از روش‌های پرکاربرد حل و فصل اختلافات ناشی از قراردادهای بین المللی داوری است. این روش در واقع فرآیندی است که در آن، طرفین توافق می‌کنند که موضوع اختلافشان را به داوران بی طرف ارجاع دهند. از جمله مزایای مهم این روش، هزینه‌های پایین نسبت به دادگاه‌های ملی یا فراملی، سرعت در رسیدگی، حفظ محرمانگی و انعطاف‌پذیری آن است. شما در قرارداد می‌توانید یک داور از طرف خود تعیین و از طرف بخواهید داور اختصاصی خود را معرفی نماید و تعیین داور سوم را به مراجع داوری بسپارید. داوری امروزه در امور بین الملل کمتر به داوری افراد محول می‌شود و معمولا اتاق‌های داوری تجاری بین المللی معمولا در نهادهای داوری معتبر جهانی مانند مرکز داوری بین المللی لندن (LCIA)، اتاق بازرگانی بین المللی (ICC)، و مرکز حل و فصل اختلافات مالی بین المللی (ICSID) و… انجام می‌شود.
- مذاکره: روش دیگری که برای حل و فصل اختلافات مرتبط با قراردادهای بین المللی مورد استفاده قرار می‌گیرد، مذاکره است. مذاکره فرآیندی غیررسمی است و در آن تلاش می‌شود تا افراد به توافق برسند. مذاکره همچنین می‌تواند به عنوان روشی جهت بررسی موضع طرف مقابل، ادله در دسترس ایشان و شانس پیروزی در دعوای احتمالی انتخاب شود. مذاکره را می‌توان به وکیل امور بین الملل سپرد و انتخاب درست وکیل بین المللی مذاکره کننده ممکن است در حصول نتیجه موثر باشد و طبعا نتیجه بهتری از مذاکره توسط خود فرد اصیل یا نماینده شخص حقوقی در پی خواهد داشت.
- میانجیگری: میانجی گری هم یکی دیگر از روش‌های حل اختلافات در قراردادهای بین المللی است؛ در این روش، یک شخص سوم بی طرف وارد عمل شده و به طرفین قرارداد کمک می‌کند تا به توافق برسند. از آن‌جایی که میانجی گری در دعاوی بین المللی بسیار پرکاربرد است، می‌توانید انجام آن را به یک وکیل متخصص امور بین الملل بسپارید.
- دادگاه‌های ملی: گاهی موقعیت به گونه‌ای است که طرفین در قراردادهای بین المللی ترجیح می‌دهند تا اختلافات خود را به دادگاه‌های ملی کشور مربوطه ارجاع داده و از این طریق به آن رسیدگی کنند. توصیه می‌شود که برای این منظور حتما با وکیل بین المللی مشاوره داشته باشید و در آن شرایط دادگاه‌های کشور مذکور مانند سرعت رسیدگی و اوقات آن، امکان یا عدم امکان اخذ دستورات فوری از دادگاه مقر، هزینه‌های دادرسی و حتی هزینه‌هایی مانند حق الوکاله وکیل را لحاظ کنید.
- دادگستری بین المللی: طبیعتا یکی از متداول‌ترین روش‌ها نیز دادرسی است که طی آن، طرفین برای حل و فصل اختلافات به دیوان بین المللی دادگستری مراجعه می‌کنند.
مقایسه روش‌های حل اختلافات ناشی از قراردادهای بین المللی
حال که با روش‌های حل اختلافات در قراردادهای بین المللی آشنا شدیم، بایستی مزایا و معایب به‌کارگیری این روش‌ها را نیز بشناسیم تا بهترین روش را برای حل و فصل اختلافات مرتبط با قراردادهای بین المللی انتخاب کنیم.
| روش | مزایا | معایب |
| داوری | سرعت، حفظ محرمانگی و منعطف بودن | هزینه نسبتا زیاد |
| مذاکره | هزینه مناسب و حفظ روابط | عدم قطعیت و نیاز به مهارت |
| میانجیگری | حفظ روابط و انعطاف پذیری | عدم الزام‌آوری و نیاز به همکاری |
| دادگاه ملی یا بین المللی | قانونی بودن و امکان تجدید نظر | زمانبر بودن و هزینه بالا |
اهمیت مشاوره با وکیل برای حل اختلافات ناشی از قراردادهای بین المللی
در این مقاله با روش‌های حل اختلافات در قراردادهای بین المللی آشنا شدیم. توجه داشته باشید که انتخاب بهترین روش، بستگی به شرایط خاص هر اختلاف، میزان همکاری طرفین و… دارد. ما در مقاله درباره مزایا و معایب روش‌های مذکور صحبت کردیم تا بتوانید انتخابی دقیق‌تر داشته باشید اما در هر حال لازم است توجه داشته باشید که بهترین اقدام در این زمینه، مشاوره با یک وکیل بین المللی است. وکلای بین المللی گروه لاهه با انواع روش‌های حل اختلافات در قراردادهای بین المللی آشنا بوده و تجربیات مرتبط دارند و شما می‌توانید از طریق مشاوره با ایشان، در مسیر درست گام بردارید!
سوالات متداول
قراردادهای بین المللی، آن دسته از توافقات قانونی هستند که بین دو یا چند کشور، نهادهای مختلف یا حتی افراد از کشورهای مختلف منعقد شده و موضوعات مختلفی مثل تجارت، حقوق بشر، خانواده و… را در بر می‌گیرند.
روش‌های حل اختلافات در قراردادهای بین المللی معمولا شامل داوری، میانجیگری، مذاکره و ارجاع به دادگاه‌های ملی یا دادگاه‌های بین المللی می‌شوند.
در این روش، یک شخص سوم بی طرف وارد عمل شده و به طرفین قرارداد بین المللی کمک می‌کند تا به توافق برسند.
معمولا این روش، پرسرعت و منعطف بوده و با حفظ محرمانگی همراه است.
حفظ روابط و انعطاف‌پذیری مناسب از مزایای استفاده از این روش هستند.
