قرارداد فرانشیز و انواع آن

قرارداد فرانشیز

قرارداد فرانشیز از دیگر قراردادهای بین المللی است که نام آن را بسیار شنیده ایم. امروزه با پیشرفت روابط بین المللی کشورها قراردادهای بین المللی مورد توجه بسیاری از افراد قرار گرفته اند. قرارداد فرانشیز اهداف و نتایجی را به همراه دارد که باید برای دستیابی به این اهداف و بهترین نتایج بر قواعد حاکم بر قرارداد فرانشیز اشراف کامل داشته باشید.

قرارداد فرانشیز چیست؟

قرارداد فرانشیز یکی از روش های اعطا حق امتیاز به طرف مقابل قرارداد است. در این قرارداد به طرف مقابل این حق داده می شود که به توزیع خدمات یا تولیدات با نام همان شرکت بپردازد یعنی فرانشیز گیرنده حق استفاده از نام و علامت تجاری شرکت فرانشیز دهنده را دارد. هدف اصلی و اثر مستقیم قرارداد فرانشیز گسترش کسب و کار با استفاده از حقوق قانونی است. این روزها توجه به قراردادهای بین المللی نسبت به قراردادهای داخلی افزایش یافته و افراد در تلاشند تا با فروش و توزیع محصولات و خدمات خود تحت قرارداد فرانشیز خود را به جهانیان معرفی کنند.

ماده ۲ قانون نمونه موسسه بین المللی یکنواخت کردن حقوق خصوصی قرارداد فرانشیز را اینگونه تعریف می کند: (فرانشیز دهنده حقوق قانونی خود را به فرانشیز گیرنده اعطا می کند تا از این طریق و در مقابل عوض مستقیم یا غیر مستقیم به توزیع کالا و خدمات بپردازد. در فرانشیز نحوه تجارت معین می گردد و فرانشیز دهنده باید دانش تجربی خود را نیز به فرانشیز گیرنده انتقال دهد.)

در فرانشیز سه نقش وجود دارد:

۱. فرانشیز گیرنده یا امتیاز گیرنده که همان متقاضی انعقاد قرارداد برای تولید، توزیع و خدمات است.
۲. فرانشیز دهنده یا امتیاز دهنده که همان شرکتی است که نام تجاری و دانش فنی خود را در اختیار متقاضی قرار می دهد.
۳. امتیاز که همان فاکتورهای اعطایی فرانشیز دهنده به فرانشیز گیرنده است.

قرارداد فرانشز چست
قرارداد فرانشز چست

اهداف این قرارداد چیست؟

قرارداد فرانشیز اهداف متنوعی را دنبال می کند که اصلی ترین هدف این قرارداد که دلیل انعقاد آن هم است، گسترش کسب و کار شرکت های مستقل و کوچک و با سرمایه محدود است یا حتی کشورهای بزرگ که می توانند با انعقاد قرارداد فرانشیز تحت یک عنوان در سطوح داخلی یا بین المللی فعالیت کرده و در عین حال که باعث پیشرفت خود می شوند نیاز مشتری را نیز برطرف سازند. قرارداد فرانشیز یک تصویر واحد از تولیدات و خدمات یک شرکت در ذهن مشتری می سازد.

تاریخچه قرارداد فرانشیز

قرارداد فرانشیز نخستین بار توسط شرکت سینگر که یکی از تولید کنندگان چرخ خیاطی در جهان است به کار برده شد. این شرکت برای معرفی محصول خود در سراسر جهان اقدام به اعطا لیسانس فروش کرد که علاوه بر فروش و معرفی محصول خود نحوه کار با آن را نیز به جهانیان آموخت. این شرکت در سال ۱۸۵۰ پس از استفاده از قرارداد فرانشیز موفق شد کسب و کار خود را گسترش دهد. سپس این روش توسط دیگر کشورها و شرکت ها مورد استقبال قرار گرفت برای مثال برای معرفی غذاهای فوری یا همان فست فودها رستوران های زنجیره ای بوجود آمدند که رستوران مادر حق استفاده از برند خود را به دیگر افراد می داد تا بتواند نام تجاری خود را به جهانیان معرفی کند.

قواعد و اصول حاکم بر این قرارداد

قرارداد فرانشیز هم مانند دیگر قراردادهای بین المللی یکسری اصول و قواعد کلی و یکسری اصول و قواعد جزئی و مخصوص به خود دارد. برای انعقاد قرارداد فرانشیز اشراف کلی بر این قواعد و اصول خالی از لطف نیست. در ادامه این اصول و قواعد را با نگاهی کلی بررسی می نماییم.

  1. اولین قدم و قاعده استفاده از نام تجاری فرانشیز دهنده توسط فرانشیز گیرنده است یعنی فرد برای انجام مفاد قرارداد فرانشیز باید از نام تجاری فرانشیز دهنده بهره ببرد.
  2. در قرارداد فرانشیز عنصر رایج این است که فرانشیز دهنده برای انجام نیل به اهداف خود نحوه توزیع کالا و خدمات را به فرانشیزگیرنده اعلام می دارد و فرانشیز گیرنده ملزم به رعایت آن دستورالعمل است.
  3. امکان دارد فرانشیز دهنده محدودیت مکانی و جغرافیایی به فرانشیز گیرنده تحمیل کند یعنی انجام مفاد قرارداد را در محدوده جغرافیایی مشخصی اجازه دهد.
  4. ممکن است فرانشیز گیرنده منابع و لوازمی را برای عمل به مفاد قرارداد لازم داشته باشد که این لوازم توسط فرانشیزدهنده تامین می شود مگر به گونه ای دیگر مقرر شود.
  5. فرانشیزگیرنده حق فسخ قرارداد فرانشیز را ندارد مگر فرانشیز دهنده به او چنین حقی را اعطا کرده باشد. اما فرانشیز گیرنده می تواند قرارداد فرانشیز را به دیگری واگذار کند که هزینه های این واگذاری قرارداد به عهده خود اوست.

معیارهای قرارداد فرانشیز

قرارداد فرانشیز و به طور کلی قراردادهای بین المللی برای رسیدن به اهدافی منعقد می شوند. طرفین قرارداد با توجه به اهداف خود باید یکسری معیار را از نظر بگذرانند تا بتوانند قرارداد بین المللی مورد نظر خود را که با اهدافشان منطبق باشد بیابند. شما برای انعقاد قرارداد فرانشیز باید معیارهای ذیل را در نظر داشته باشید:

  1. تقاضایی که برای محصول یا خدمات فرانشیز دهنده وجود دارد باید سنجیده شود تا شما بتوانید از محبوبیت این محصول اطلاعاتی نسبی کسب کنید.
  2. توانایی فرانشیز گیرنده برای توسعه توزیع کالا یا خدمات مورد نظر شما
  3. تحقیق در خصوص نام تجاری و شرکتی که تمایل دارید از آن امتیاز کسب کنید.
  4. خدمات حمایتی و دوره های آموزشی و همچنین دانش تجربی که فرانشیز دهنده به شما ارائه می دهد.
  5. قواعد حاکم بر قراردادهای فرانشیز در منطقه مورد نظر فرانشیز دهنده و همچنین محل وقوع قرارداد.
انواع قرارداد فرانشیز
انواع قرارداد فرانشیز

انواع قراردادهای فرانشیز

قراردادهای فرانشیز به سه زیرگروه قرارداد فرانشیز تولید، خدمات و صنعتی تقسیم می شود. در ادامه هرکدام از این قراردادهای فرانشیز را جداگانه و مختصر توضیح می دهیم.

قرارداد فرانشیز صنعتی

قرارداد فرانشیز صنعتی از آن دسته قراردادهایی است که اغلب فرانشیزگیرنده های آن کشورهای در حال توسعه یا شرکت های این کشورها و فرانشیز دهنده آن کشورهای توسعه یافته و یا شرکت های این کشورها هستند. قرارداد فرانشیز صنعتی مختص تولید کالا با روش های مورد نظر و نام تجاری فرانشیز دهنده است که به فرانشیز گیرنده دانش تجربی و همچنین مواد اولیه و گاها نیروی انسانی مورد نیاز برای تولید آن کالای خاص را اعطا می کند. اثر اصلی و مستقیم این قرارداد برای کشورهای درحال توسعه پیشرفت دانش فنی و صنعتی و برای کشورهای توسعه یافته افزایش متقاضی برای محصولاتشان است.

قرارداد فرانشیز صنعتی دو شاخصه بارز نسبت به دیگر قراردادهای فرانشیز دارد. قرارداد فرانشیز صنعتی چون در بردارنده استفاده از دانش فنی و همچنین الگوهای صنعتی فرانشیز دهنده است، قواعد و مفاد آن نسبت به قرارداد فرانشیز تولیدی و خدماتی پیچیدگی بیشتری دارد و همچنین چون بیشتر اوقات طرفین آن خود دولت ها هستند ممکن است بر این قرارداد قواعد خاص مورد نظر هر دولت بار شود.

قرارداد فرانشیز تولیدی

در قرارداد فرانشیز تولیدی مشابهاتی با قرارداد فرانشیز صنعتی مشاهده می کنیم. در قرارداد فرانشیز تولیدی فرانشیز دهنده غالبا یک مخترع یا صاحب یک حقوق این چنینی است که امکان توسعه و به تولید رساندن فکر خود را ندارد. فرانشیز دهنده امتیاز استفاده از حقوق مالکیت فکری خود را به فرانشیز گیرنده می دهد و فرانشیز گیرنده این فکر را به تولید انبوه می رساند. اما گاهی هم قرارداد فرانشیز تولیدی صرف میان مخترع و امتیاز گیرنده نیست بلکه ممکن است فرانشیز دهنده فکر خود را به تولید تبدیل کرده باشد و برای گسترش آن از قراردادهای فرانشیز تولیدی استفاده کند.

قرارداد فرانشیز خدماتی

در قرارداد فرانشیز خدماتی فرد فرانشیز گیرنده به خدماتی می پردازد که روش های ارائه این خدمات توسط امتیاز دهنده ابداع و اختراع شده است. این نوع از قرارداد فرانشیز در مقابل دو نوع قبلی هزینه کمتری دربردارد و همچنین قواعد کمتری هم بر آن حاکم است. خدمات تعمیرات پس از فروش اتومبیل ها بهترین مثال برای معرفی قراردادهای فرانشیز خدماتی است.

بیشتر بدانید:  تنظیم قرارداد بین المللی

مزایای قرارداد فرانشیز

قرارداد فرانشیز یک نوع قراردادی است که از گذشته تا کنون مورد استقبال افراد بسیاری قرار گرفته است و توانسته خود را ثابت کند پس نوع جدیدی از قراردادهای بین المللی نیست که بیم کلاهبرداری از  طریق آن برود. باید بدانیم قرارداد فرانشیز به گونه ای تنظیم و منعقد می شود که امکان پیش بینی بازار در آن کاملا وجود دارد. شما می توانید میزان سود خود را در این نوع از قرارداد تخمین زده و سپس برای انعقاد قرارداد فرانشیز اقدام کنید. به غیر از قرارداد فرانشیز صنعتی در دیگر قراردادهای فرانشیز دخالت دولت و حکومت ها حداقلی بوده و اصل ازادی قراردادها بر قرارداد فرانشیز حاکم است. در قرارداد فرانشیز امتیاز گیرندگان متحمل هزینه های کمتری می شوند زیرا دانش تجربی و همچنین مواد اولیه برای انجام مفاد قرارداد در اختیار آنان قرار می گیرد.

تعهدات طرفین در این قرارداد چه می باشد؟

قرارداد فرانشیز برای طرفین تعهداتی را به همراه دارد که درصورت عمل نکردن به این تعهدات ممکن است مشکلات و مسائلی میان طرفین بوجود بیاید. عمل نکردن به برخی این تعهدات منجر به انحلال قرارداد فرانشیز می شود و عدم رعایت برخی دیگر گاها عنوان مجرمانه برای متخلف همراه دارد.

تعهدات امتیاز گیرنده در قرارداد فرانشیز تعهداتی ابتدایی و مشخص است. فرانشیز گیرنده موظف است در مرحله اول مطابق قرارداد حق امتیازی را به فرانشیز دهنده بپردازد و همچنین باید مطابق دستورالعمل های فرانشیز دهنده در خصوص قیمت محصول، نحوه تولید یا توزیع، استخدام پرسنل، مواد اولیه و.. عمل نماید. یکی از وظایف مهم فرانشیز گیرنده این است که  نباید به گونه ای با فرانشیز دهنده به رقابت بپردازد که به کار او خدشه وارد شود. فرانشیز گیرنده باید شفافیت را در امور خود رعایت نماید تا فرانشیز دهنده بتواند بر اعمال او نظارت داشته باشد. فرانشیز گیرنده موظف به رعایت حقوق مالکیت فکری فرانشیز دهنده است و باید اطلاعات و همچنین نام تجاری فرد را در حیطه مشخص شده و صرفا خودش استفاده نماید.

تعهدات امتیاز دهنده در قرارداد فرانشیز محدود به موارد خاصی است که ذیلا درمورد آن صحبت می کنیم. فرانشیز گیرنده علاوه بر اعطا حق استفاده از علامت تجاری به فرانشیز دهنده موظف است علامت تجاری خود را در محدوده جغرافیایی فرانشیز گیرنده ثبت نماید. فرانشیز دهنده باید علاوه بر نظارت بر اعمال امتیاز گیرنده محصولات تولیدی را از لحاظ کیفی مورد بررسی قرار دهد. فرانشیز گیرنده طبق قواعد بنیادین قرارداد فرانشیز باید آموزش لازم و دانش کافی برای انجام مفاد قرارداد فرانشیز را در اختیار فرانشیز گیرنده قرار دهد.

بیشتر بدانید:  وکیل امور بین الملل

وکیل برای تنظیم قرارداد فرانشیز
وکیل برای تنظیم قرارداد فرانشیز

مشاوره با وکیل قرارداد فرانشیز

دنیای قراردادهای بین المللی بیشتر از هر آنچه که ما تصور می کنیم وسیع و متنوع است. باید بدانیم هرچه این عرصه گسترده تر شود ، قواعد حاکم برا آن نیز گسترش می یابد. قرارداد فرانشیز هم از جنبه ی پیچدگی و گستردگی در صدر قراردادهای بین المللی قرار دارد. دریای قواعدهای حاکم بر قراردادهای بین المللی آنقدر عمیق است که دانستن جزئیات آن از هر کسی جز یک وکیل متخصص قراردادهای بین المللی انتظار نمی رود. پس با مشاوره با گروه وکلای بین المللی لاهه می توانید با خیالی آسوده یک قرارداد فرانشیز مطمئن منعقد نمایید.

سوالات متداول

بله نام تجاری باید اولا در منطقه فرانشیز دهنده و سپس در محدوده جغرافیایی فرانشیز گیرنده باید ثبت شود.

بله فرانشیز گیرنده با موافقت فرانشیز دهنده و همچنین پرداخت هزینه های واگذاری می تواند قرارداد را به یک متقاضی دیگر منتقل نماید.

مدت اعتبار قرارداد فرانشیز بستگی به اراده طرفین قرارداد دارد.

خیر فرانشیز گیرنده امکان رقابت با فرانشیز دهنده را ندارد زیرا این امر خلاف قواعد حاکم بر قرارداد فرانشیز بوده و به اعتبار و کسب و کار امتیاز دهنده خدشه وارد می کند.

برای مشاوره با وکلای متخصص بین المللی لاهه کافی است تا با شماره (فلان) تماس حاصل نمایید.

به این مطلب از راست به چپ چند ستاره می دهید؟
[تعداد آرا: ۳ میانگین امتیاز: ۴.۳]

این مطلب را در شبکه های اجتماعی به اشتراک بگذارید.

نوشتهٔ پیشین
قرارداد جوینت ونچر چیست و چه شرایطی دارد؟
نوشتهٔ بعدی
قرارداد بیمه بین المللی

دیگر مطالب این دسته بندی

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این فیلد را پر کنید
این فیلد را پر کنید
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.

keyboard_arrow_up
مشاوره با لاهه در واتساپ
Call Now Button