نحوه رسیدگی در دادگاه داوری ورزش دارای اصول، قوانین، مقررات و معیارهای مخصوص به خود است، این دادگاه که مقر اصلی آن واقع در لوزان سوییس است، دارای شعب معمولی و تجدید نظر است که هر کدام از این شعب صلاحیت ها، نحوه رسیدگی متفاوت است و هر کدام از این شعب به موضوع دعاوی متفاوتی رسیدگی می نمایند.
آیین رسیدگی در دادگاه داوری ورزش به گونه ای صورت می پذیرد که اولا در آن حق و حقوق طرفین دعوی رعایت شود و ثانیا روند داوری به گونه ای باشد که بهترین روند رسیدگی در کوتاه ترین زمان ممکن انجام شود و این موضوع نیازمند قوانین درست و حساب شده در خصوص نحوه رسیدگی در دادگاه داوری ورزش، قوانین حاکم بر قرارداد ها، حق پخش تلویزیونی مسابقات و … می باشد که در ادامه ی این مطلب قصد داریم نحوه رسیدگی در دادگاه داوری ورزش را برای شما شرح داده و جوانب مختلف آن را مورد بررسی قراردهیم.
نحوه رسیدگی در دادگاه داوری ورزش (CAS)
دادگاه CAS برای حل اختلافات، از طریق روش های داوری و میانجیگری به حل و فصل اختلافات می پردازد. روند رسیدگی در دادگاه داوری ورزش در شعب معمولی (Ordinary Division) و تجدید نظر (Appeal Division) صورت می پذیرد و حسب ویژگی های اختلاف توسط دفتر دادگاه داوری ورزش به یکی از دو شعب تجدید نظر یا معمولی ارجاع خواهد گردید که اگر اختلافات به وجود آمده ناشی از یک قرارداد یا مسئولیت مدنی باشد مانند اختلافات ناشی از قرارداد اسپانسرشیپ (Sponsor Ship) یا حق پخش مسابقات در تلویزیون باشد شعب معمولی دادگاه صالح بوده و مسئول رسیدگی به این قبیل اختلافات هستند.
اگر اختلاف به وجود آمده بر اثر تصمیم اتخاذی یک نهاد ورزشی باشد دراین صورت شعبه تجدید نظر دادگاه داوری صالح در رسیدگی به این موضوع می باشند، نحوه رسیدگی در شعب تجدیدنظر دادگاه داوری ورزش به این صورت است که موضوع را مورد بررسی و بازنگری قرار میدهد. اصطلاح تجدید نظر یا (Appeal) به معنای بازنگری در رای و تصمیم موصوف است.
نحوه رسیدگی در دادگاه داوری ورزش به صورتی تعیین و پیش بینی شده است که اعتراض به تصمیم داوران درزمین بازی از زمره ی مواردی است که این دادگاه به موضوع آن رسیدگی نمیکند و این مورد از موارد خاصی است که در میان موضوعاتی که دادگاه به آن رسیدگی میکند قرار ندارد و به نحوه رسیدگی یا روند رسیدگی به این موضوعات ورود نمیکند به طور مثال در بند سی و پنجم ملاحظات رای شماره ۲۸/۱۶ بین آقای بهداد سلیمی و کمیته ملی المپیک ایران بطرفیت فدراسیون بین المللی وزنه برداری آمده است: تصمیمات داخل زمین قابل اعتراض در دادگاه داوری نخواهد بود و این دادگاه به موضوع اینگونه دعاوی رسیدگی نخواهد کرد.
تفاوت های شعب معمولی و تجدید نظر در نحوه رسیدگی در دادگاه داوری ورزش و تعداد داوران
نحوه رسیدگی در دادگاه داوری ورزش به گونه ای انجام میشود که با توجه به اختلافات متمایز، قواعد و مقررات حاکم بر شعب معمولی و تجدیدنظر نیز متفاوت است به طوری که در شعب معمولی رسیدگی با توجه به توافق طرفین توسط ۱ یا ۳ داور صورت میگیرد این در حالی است که در رسیدگی دعاوی مطرح شده در شعب تجدید نظر اصل بر رسیدگی ۳ داور است.
قانون حاکم و نحوه اجرای آن در دادگاه داوری ورزش
قانون حاکم بر ماهیت دعوی قانونی است که در قرارداد ذکر شده است و این که چه قانونی در قرارداد ذکر شده باشد میتواند بر نحوه رسیدگی در دادگاه داوری ورزش و رای صادره تاثیرگذار باشد، اما بیایید این فرض را در نظر بگیریم که طرفین در هنگام انعقاد قرارداد به این موضوع (قانون حاکم بر قرارداد) اشاره ای نداشته اند یعنی این موضوع مسکوت باشد در این صورت نحوه رسیدگی در دادگاه داوری ورزش چگونه است و چه قانونی به عنوان قانون مرجع در نظر گرفته می شود؟
پاسخ این است که اگر بررسی موضوع دعوی در صلاحیت شعب معمولی باشد قانون مقر داوری (Lex Arbitri) یعنی قانون کشور سوئیس حکمفرماست. این در حالی است که در دعاوی مطروحه در شعب تجدید نظر قانون مقر آن نهاد که تصمیم معترض عنه را صادر نموده است به عنوان قانون قابل اعمال شناخته می شود، البته امکان تعیین قانون مناسب توسط داور نیز مقرر و پیش بینی شده است.
علاوه بر شعب معمولی وتجدید نظر (شعب دائمی دادگاه) قوانین حاکم بر دادگاه داوری و نحوه رسیدگی در دادگاه داوری ورزش به گونه ای تعیین شده است که یک داوری ویژه تحت عنوان (Ad Hoc Arbitration Division) و داوری ضد دوپینگ (Anti Doping Division) نیز پیش بینی شده است که در خلال مسابقات ورزشی مهم نظیر مسابقات المپیک توسط شورای بین المللی داوری ورزش (ICAS) تشکیل میشوند و به اختلافاتی که در حین مسابقات رخ میدهد رسیدگی می نمایند.
مقررات داوری ویژه و ضد دوپینگ با توجه به فوری بودن ودر نظر گرفتن اینکه نظم مسابقات رعایت شود تنظیم شده است. رعایت فوریت و نظم مسابقات امری بسیار مهم و غیر قابل انکار و بسیار حائز اهمیت است از این رو شورای بین المللی داوری ورزش نحوه رسیدگی در دادگاه داوری ورزش در خصوص این دعاوی را به گونه ای تنظیم نموده که این دو خصیصه در آن رعایت شود.
نحوه رسیدگی در دادگاه داوری ورزش به این صورت است که در کنار داوری دائمی و ویژه، شیوه میانجیگری را نیز با رعایت مقررات مربوطه برای حل اختلافات به کار می برد، البته صلاحیت میانجی گری در رسیدگی به اختلافات مطلق نیست، بلکه تنها ناظر به اختلافاتی است که در راستای صلاحیت داوری معمولی است. شایان ذکر است طبق اصلاحاتی که در سال ۲۰۱۶ صورت گرفت در موارد خاص با توافق و رضایت طرفین اختلافات مربوط به مسائل انضباطی نیز قابل ارجاع به میانجیگری خواهند بود.
نحوه رسیدگی در شعب دادگاه داوری ورزش و آیین حاکم بر آنها
پس از ارسال درخواست رسیدگی به دادگاه شعب داوری معمولی یا شعب تجدید نظر طبق توافق طرفین در خصوص داوری، پرونده از سوی دفتر دادگاه مطابق مقررات به هیات داوری یا نحوه ای که طرفین یا رئیس شعبه دادگاه تراضی یا تعیین میکنند ارجاع میشود، روند و نحوه رسیدگی پرونده به این صورت آغاز میشود، پس از تشکیل پرونده مدارک ارائه شده توسط طرفین دعوی موضوع و نحوه رسیدگی به آن در دادگاه مورد بررسی قرار میگیرد و در صورت لزوم جلسه داوری تشکیل میگردد پس از طی این مراحل تصمیم داوران دادگاه داوری در قالب رای صادر میشود.
به طورکلی نحوه رسیدگی در دادگاه در شعب داوری معمولی و شعب داوری تجدید نظر را می توان به مقررات حاکم بر درخواست داوری و چگونگی شکل گیری هیات داوری، مقررات حاکم بر نحوه داوری رسیدگی، ارزیابی مدارک و ادله و در آخر شرایط تصریحی در مقررات دادگاه اشاره میکند به نحوه صدورا آرا و موارد اعتراض و تجدید نظر نسبت به رای صادر شده تقسیم و تفکیک کرد.
مقررات مربوط به تاخیر در امور داوری نظیر حقوق اشخاص ثالث به عنوان وارد یا مجلوب، اقدامات تامینی و احتیاطی قابل درخواست نیز از دیگر موارد هستند. این موارد همسو با ذات داوری بوده و در بسیاری از موارد تابع اراده طرفین می باشد.
صلاحیت شعب داوری معمولی دادگاه داوری ورزش از حیث نحوه رسیدگی
سیستم و نحوه رسیدگی در داوری دادگاه داوری به شعب دوگانه معمولی (Ordinary Division) و تجدید نظر (Appeal Division) تقسیم میشود که این شعب هر کدام وظایف مخصوص به خود را دارند و به اختلافات و دعاوی ورزشی خاص رسیدگی می نمایند.
شعبه داوری معمولی به دعاوی و اختلافاتی رسیدگی می کند که ناشی از یک قرارداد یا مسئولیت مدنی و … می باشد اما نکته ای که شایان ذکر است این موضوع است که برای شروع رسیدگی در دادگاه باید صلاحیت رسیدگی احراز گردد، در این خصوص باید به این نکته نیز توجه نمود که نحوه رسیدگی در دادگاه داوری ورزش به صورتی است که ریشه و فلسفه داوری ناشی از اراده و خواست طرفین است و اساسا این دموکراتیک (به خواست و اراده طرفین) بودن رسیدگی به خاطر اراده ی آزاد طرفین دعوی است، بنابراین صلاحیت اولیه لازم داوران از قصد و اراده طرفین دعوی ایجاد میگردد پس از اینکه به موجب شرط یا قرارداد داوری، شعبه صالح به رسیدگی مشخص شد دفتر دادگاه با توجه به موضوع و ماهیت اختلاف پیش آمده پرونده حسب مورد و نوع دعوی به یکی از شعب معمولی (Ordinary Division) یا تجدید نظر (Appeal Division) ارجاع داده می شود.
یکی از موضوعاتی که مربوط به نحوه رسیدگی در دادگاه داوری ورزش است و بسیار حائز اهمیت است این مسئله است که ارجاع پرونده به شعب به صلاحدید دفتر دادگاه صورت می پذیرد و پس از اینکه دفتر دادگاه شعبه ای را صالح به رسیدگی تشخیص داد این تصمیم قابل اعتراض نیست. پس از احراز قرارداد یا شرط داوری و ارجاع دفتر دادگاه، شعبه معمولی صلاحیت رسیدگی به پرونده را پیدا خواهد کرد.
صلاحیت ذاتی شعب معمولی دادگاه داوری ورزش
داوران CAS در قالب هیات های داوری یا (PANEL) قرار گرفته و به حل و فصل دعاوی می پردازند و پس از احراز قرارداد (در قرارداد ذکر شده باشد) یا شرط داوری پرونده به شعبه دادگاه داوری ارجاع می شود این شعبه در مورد صلاحیت خود تصمیم میگیرد، و تعیین تکلیف می نماید و این صلاحیت بدون در نظر گرفتن هر گونه طرح دعوی صورت میگیرد که اخیرا در محاکم یا نهاد داوری دیگر متوقف شده است. همان گونه که در بالا اشاره شد شعبه معمولی دادگاه به اختلافاتی که موضوع آنها ورزشی باشد یا به ورزش مرتبط باشد و همچنین ناشی از یک قرارداد مسئولیت مدنی باشد رسیدگی می نماید. از این قبیل دعاوی میتوان به قرارداد های اسپانسر شیپ و حق پخش مسابقات از تلویزیون اشاره نمود.
صلاحیت محلی شعبه معمولی دادگاه داوری ورزش
در ابتدا گفتیم در برخی پرونده ها باید روند رسیدگی در دادگاه داوری ورزش به گونه ای باشد که بهترین رای در کوتاه ترین زمان ممکن توسط دادگاه داوری صادر شود و هم نیاز است که فوریت در این پرونده های ورزشی رعایت شود هم روند رسیدگی در آنها به نحو احسن و صحیح انجام شود، از این رو در سال ۱۹۹۶ دو شعبه از دادگاه داوری در ایالات متحده آمریکا و اقیانوسه در شهر های سیدنی استرالیا و دنور ایالات متحده آمریکا ایجاد گردید.
همچنین در همان سال شعبه داوری ویژه دادگاه (CAS) نیز شروع به فعالیت کرد هر چند که ایراد به صلاحیت محلی باعث نقض رای ماهوی نخواهد گردید. اما چنانچه اختلافی در مسابقات المپیک به وجود بیاید شعبه داوری (Ad hoc Arbitration division) صالح به رسیدگی است و پذیرفتن اینکه شعب داوری دائمی دادگاه صالح به رسیدگی اند پر از ایراد به نظر می رسد، همچنین اگر طرفین دعوی در ایالات متحده یا استرالیا باشند انجام داوری در مقر اصلی دادگاه بی دلیل به نظر می رسد.
مقررات داوری ویژه و ضد دوپینگ با توجه به فوری بودن و در نظر گرفتن اینکه نظم مسابقات رعایت شود تنظیم شده است. رعایت فوریت و نظم مسابقات امری بسیار مهم و غیر قابل انکار و بسیار حائز اهمیت است از این رو شورای بین المللی داوری ورزش نحوه رسیدگی در دادگاه داوری ورزش در خصوص دعاوی ای که در خلال مسابقات المپیک اتفاق می افتد را به گونه ای تنظیم نموده که هم فوریت و هم نظم مسابقات ورزشی در آن رعایت شود به عنوان مثال داوران باید ظرف مدت ۲۴ ساعت از تاریخ تقدیم دادخواست رای خود را صادر نمایند و یا ابلاغ میتواند به روشی غیر از ارسال اخطاریه کتبی باشد، نکته چشم گیر دیگری که وجود دارد این است که نمی توان به رای دادگاه در خصوص موضوعاتی که نیاز به صدور رای فوری دارند تجدید نظر خواهی نمود.
همان گونه که اشاره شد حتی در صلاحیت ذاتی هم هیات داوری راسا تصمیم گیرنده است و با در نظر گرفتن هدف و فلسفه داوری اگر طرفین دعوی مقیم ایالات محتده رسیدگی را در صلاحیت شعبه داوری معمولی واقع در شهر سیدنی استرالیا قرار دهند این موضوع مانعی ندارد، به صورت کلی مقر اصلی لوزان سوئیس است اما با این حال در صورت اضطراری بودن موضوع دعوی و اوضاع و احوال پس از مشورت با طرفین ریاست هیات داوری ممکن است تصمیم را بر این بنا گذارد که داوری در محلی دیگر برگزار شود و تدارکات لازم این موضوع را فراهم آورد.
هزینه رسیدگی در شعب معمولی دادگاه داوری ورزش به چه صورت است؟
به واسطه تقدیم و تکمیل دادخواست به شعبه معمولی در خصوص رسیدگی به اختلاف، خواهان باید بدوا ۱۰۰۰ فرانک سوئیس به عنوان هزینه داوری پرداخت نماید که بدون پرداخت این مبلغ دادگاه روند رسیدگی را آغاز نخواهد کرد. البته دادگاه تحت هر شرایطی مبلغ فوق الذکر را حفظ میکند که این مبلغ در هنگام محاسبه هزینه نهایی لحاظ خواهد شد. در پایان رسیدگی داوری دفتر دادگاه هزینه نهایی را که شامل موارد ذیل است محاسبه و تعیین می نماید.
۱- هزینه دفتر دادگاه
۲- هزینه اداری دادگاه بر مبنای جدول هزینه ها
۳- هزینه داوران و کارمندان موقت
۴- هزینه شهود و کارشناسان
مطابق اصلاحاتی که در سال ۲۰۱۷ صورت گرفت کد دادگاه، هزینه اولیه که توسط طرفین دعوی پرداخت شده، توسط CAS بازپرداخت نمیشود مگر نسبت به سهمی که فراتر از مبلغ کلی هزینه داوری شده است باشد.
همچنین قاعده ای کلی وعامه در خصوص هزینه های رسیدگی حکمفرماست این است که بدون نیاز به هیچ گونه درخواستی از جانب احدی از طرفین دعوی، دادگاه داوری مجوز این را داراست که به طرف پیروز دعوی سهمی از مخارج قانونی و سایر مخارج مربوطه رسیدگی خصوصا هزینه کارشناسی و شهود را باز گرداند و به وی اعطا نماید.
وکیل برای شرکت در دعاوی بین المللی دادگاه داوری ورزش
می توان گفت برخی از اختلافات و دعاوی ورزشی بین المللی به دلیل عدم توجه اهالی ورزش در تنظیم قراردادهای ورزشی بین المللی و عدم آشنایی با قوانین خاص و تخصصی داخلی و بین المللی ورزشی به وجود می آید و اغلب سبب می گردد تا این افراد در آینده در دعاوی بازنده ی موضوع دعوی باشند لذا داشتن یک وکیل متخصص ورزشی و توانمند می تواند از ورود خسارت های جبران ناپذیر به باشگاه و بازیکنان و اهالی ورزش جلوگیری نماید.
داشتن وکیل ورزشی جهت انجام امور دعاوی و حقوق ورزشی این امکان را برای شما فراهم می آورد که از مرحله تنظیم قرارداد تا نتیجه اختلاف احتمالی تمامی حقوق قانونی شما محفوظ و از تعرض در امان باشد، امروزه مشاوره با وکیل متخصص ورزشی بسیار مهم بوده و نمیتوان نقش یک وکیل ورزشی متخصص را در دعاوی ورزشی و امور حقوقی ورزشی نظیر تنظیم قرارداد های ورزشی، ترانسفر بازیکنان، طرح دعاوی ورزشی و دفاع در دادگاههای ورزشی و … نادیده گرفت، دعاوی ورزشی امری تخصصی و دارای پیچیدگی های خاص خود است که دفاع از آن مستلزم دانش و تخصص و آشنایی به قوانین ورزشی است.
از این رو داشتن یک وکیل ورزشی مسلط و متبحر برای اهالی ورزش امری بسیار مهم و حائز اهمیت است که نمی توان آن را نادیده گرفت یک وکیل ورزشی با تجربه می تواند با تنظیم قرارداد های مناسب در چارچوب قوانین ورزش و رعایت مصلحت موکل خود از ورود ضررهای سنگین و ورود خسارات جبران ناپذیر و بروز مشکلات جلوگیری نماید.
گروه وکلای لاهه
یکی از سوالاتی که ذهن برخی از افراد را به خود مشغول کرده است این موضوع می باشد که نحوه رسیدگی در دادگاه داوری ورزش به چه صورت است؟
قصد و بنای ما در خصوص نوشتن مطلب نحوه رسیدگی در دادگاه داوری ورزش این است که تا حد ممکن شما را با آیین رسیدگی در دادگاه داوری ورزش آشنا کنیم اما اگر به پاسخ برخی سوالات خود نرسیده اید شما میتوانید از طریق تماس با گروه باتجربه ی وکلای لاهه دیگر سوالات خود در خصوص روند رسیدگی در دادگاه داوری ورزش را با ما در میان بگذارید.
سوالات متداول در رابطه با نحوه رسیدگی در دادگاه داوری ورزش
هزینه اولیه ای که دریافت میشود ۱۰۰۰ فرانک سوئیس است و قبل از شروع روند رسیدگی باید پرداخت شود (تا مبلغ فوق پرداخت نشود روند رسیدگی شروع نمی شود)
در شعب معمولی با توجه به توافق طرفین ۱یا ۳ داور و در شعب تجدید نظر اصل بر رسیدگی ۳ داور است.
خیر این امر امکان پذیر نمی باشد ، این تصمیم توسط دفتر دادگاه گرفته می شود که غیر قابل اعتراض است.
بدون نیاز به هیچ گونه در خواستی از سوی هر کدام از طرفین دعوی دادگاه مجاز است مقداری از هزینه دادرسی خصوصا هزینه های کارشناسی و شهود را به طرف پیروز دعوی باز گرداند.
در این خصوص دفتر دادگاه داوری تصمیم گیرنده است.
