قرارداد احداث، بهره برداری، انتقال

قرارداد احداث، بهره برداری، انتقال که با نام اختصاری BOT شناخته می شود از آن دسته قراردادهای بین المللی است که کاربرد نسبتا کمتری در روابط تجاری بین المللی دارد لکن امروزه با توجه به تحریم های اقتصادی که قطب های اقتصادی جهان بر دیگر کشورها بار می کنند موجب شده است تا قرارداد احداث، بهره برداری و انتقال کاربرد بیشتری نسبت به قبل داشته باشد و همچنین سبب ورود فناوری و تجهیزات به کشور و پیشرفت چشمگیر پروژه های عمرانی و ساخت و ساز گردیده است.

قرارداد احداث، بهره برداری و انتقال چیست؟

قرارداد احداث، بهره برداری و انتقال با توجه به روابط دیپلماتیک و اقتصادی کشورها می تواند به کمک کشورهایی بیاید که تحریم شده اند و با انعقاد این قرارداد کشورها تجهیزات و تخصص را به کشور وارد کرده و موجب بسترسازی علمی و تخصصی شوند. این قرارداد در گذشته با توجه به نیاز  جوامع به تاسیس جاده های بین شهری و همچنین پیشرفت در صنعت ریلی کشور این قرارداد مورد استقبال قرار گرفت. قرارداد احداث، بهره برداری و انتقال قراردادی است که در آن یکی از طرفین متعهد می شود تا پروژه عمرانی را در مدت مشخص تکمیل کرده و تا مدت زمان مشخصی نیز از سود آن بهره مند شوند سپس سازه را با شرایط کامل برای انتفاع به طرف دیگر قرارداد تحویل دهند.

BOT

قرارداد احداث، بهره برداری و انتقال با نام اختصاری BOT شناخته می شود. BOT در واقع جایگزینی برای سه کلمه BUILD ,OPERATE ,TRANSFER بوده که نام قرارداد را تشکیل می دهند.

1. ساخت (Build): در برگیرنده مراحل طراحی ، معماری ، تامین تجهیزات و فناوری ، به کارگیری نیرو متخصص ، ساخت و نصب است. اولین گام برای انجام تعهدات طراحی و معماری که بتوان مطابق آن تجهیزات و نیروی متخصص را تامین نمود پس از اتمام ساخت پروژه به صورت جزئی و در نهایت نصب پروژه آماده بهره برداری خواهد شد.
2. بهره برداری (operate): مرحله بهره برداری شامل محاسبه استهلاک و رسیدگی به تاسیسات و انجام تعمیرات است. وجه تسمیه بهره برداری به این دلیل است که در این مرحله پیمانکار هزینه های پرداختی خود و همچنین سود خود از پروژه را دریافت می نماید. قطعا در ایران آزادراه هایی که در آن ایستگاه های عوارضی وجود دارد را دیده اید. این آزاد راه ها توسط شرکت های خصوصی و تحت عنوان قرارداد احداث، بهره برداری و انتقال ساخته و تاسیس شده اند و تا مدت معینی استفاده از منافع آن ها در انحصار شرکت های سازنده باقی می ماند که یکی از روش های تامین منافع همین اخذ مبلغی تحت عنوان عوارضی است.
3. انتقال (transfer): مرحله آخر قرارداد احداث ، بهره برداری و انتقال همین مرحله است که در نهایت پروژه به کارفرما یا متعهد له تحویل داده می شود. در این مرحله تمام مراحل و مدارک مربوط به موضوع قرارداد یعنی خود طرح، لیسانس ها و اسناد، تجهیزات و فناوری به کارفرما تحویل داده می شود به نحوی که کارفرما پس از پایان قرارداد بتواند شخصا و بدون حضور پیمانکار از قرارداد استفاده نماید.

قرارداد احداث، بهره برداری و انتقال در ایران

با تصویب قانون تشویق و حمایت از سرمایه گذاری خارجی در سال ۱۳۸۷ در ایران انعقاد قراردادهای بین المللی مورد استقبال واقع شد. در سال های اخیر با توجه به پیشرفت تکنولوژی و سطح جوامع بشری، نیاز به گسترش صنعت ریلی، هوایی، دریایی و جاده ای کشور احساس می شد به همین سبب کشورها به فکر تاسیس فرودگاه های جدید و مجهز، جاده های با کیفیت و سراسری و راه آهن های با امکانات، بنادر، نیروگاه ها و …  افتادند اما هزینه های هنگفت این تاسیسات و همچنین کمبود تجهیزات باعث شد به انعقاد قرارداد احداث، بهره برداری و انتقال دست بزنند.

تعهدات طرفین

تعهدات دولت و یا کشور سرمایه پذیر:

1. بستر سازی برای انجام تعهدات
2. معافیت های مالیاتی
3. در نظر گرفتن برخی تسهیلات جهت سهولت انجام تعهد

تعهدات شرکت سرمایه گذار

1. تعهد به پرداخت خسارات ناشی از نقض مفاد قرارداد
2. استفاده از تجهیزات و تاسیسات با کیفیت مورد نظر در قرارداد
3. رعایت حقوق محیط زیست
4. رعایت حقوق کشور میزبان
5. راه اندازی و انتقال کامل موضوع قرارداد

اختلافات ناشی از قرارداد

در هر قراردادی ممکن است اختلافاتی بوجود بیاید که به یکی از طرفین یا هر دو ضرر وارد شود به همین جهت در اغلب موارد طرفین در قرارداد نحوه جبران خسارت، مرجع حل اختلاف، داوری و … را پیش بینی می کنند. قرارداد ساخت، بهره برداری و انتقال نیز از این قاعده مستثنی نبوده و طرفین می توانند در این قرارداد مسائل مربوط به حل اختلاف را مشخص نمایند. در زمینه انعقاد قرارداد های بین المللی بدون شک حضور یک وکیل بین المللی متخصص در امور قراردادها نقش بسیار تاثیر گذاری خواهد داشت.

نقش طرفین قرارداد در BOT

در قرارداد BOT دو طرف نقش اصلی را بازی می کنند:

1. سرمایه پذیر یا همان دولت که در سرزمین خود این اجازه را به شرکت خصوصی می دهد تا طرح و عملیات زیربنایی را به سرانجام برساند.
2. سرمایه گذار که نقش سازنده را ایفا می کند و به مدت معین از طرح منتفع می شود.

وکیل برای قرارداد احداث، بهره برداری و انتقال

قراردادهای بین المللی زمانی موفق و کم ریسک خواهند بود که طرفین از قوانین بین المللی حاکم بر قراردادها اطلاعات کافی داشته و مفاد قرارداد را بر مبنای این قوانین تنظیم کنند . بسیاری از افراد به دلیل اطلاعات ناقص از قوانین و قواعد در انعقاد قراردادهای خود با مانع روبرو می شوند راه حل این مشکل مشاوره گرفتن از یک وکیل قراردادهای بین المللی است. گروه وکلا بین المللی لاهه با بروز ترین اطلاعات در زمینه قراردادهای بین المللی تا انتهای مراحل تنظیم یک قرارداد کامل همراه شما خواهد بود.

سوالات متداول